Leos Carax ve Jean-Jacques Beineix gibi yönetmenlerin öncülük ettiği Cinéma Du Look akımına odaklanan video essay, Fransa’da ortaya çıkan bu akımın başlıca özelliklerini inceliyor.
1980’li yılların başlarından 90’ların ortasına kadar Fransa’da üç yönetmen, Cinéma Du Look olarak bilinen sinema akımına öncülük etti. Bu isimler Jean-Jacques Beineix, Leos Carax ve Luc Besson idi. Akımın özellikleri ise Fransız film eleştirmeni Raphaël Bassan tarafından La revue de cinema adlı dergide tanımlanmıştı. Bassan filmleri “görsellik ile takıntılı” olarak tarif etmişti.
Cinéma Du Look akımındaki filmlerin genel hatlarına bakıldığında toplumun dışında yaşayan, haklarından mahrum edilmiş, karmaşık ve toksik ilişkilere girmiş gençler üzerine yoğunlaştığı görülebilir. Filmlerde hakim olarak görsel dil üzerine bir yoğunlaşma bulunur. Bu görsel stilizasyon ise New Hollywood akımını çağrıştırır. Renk ve ışık kullanımı ile güçlü bir şekilde, filtre şekilde kullanılır.
Bu akımda 1990 yapımı Nikita önemli bir yer tutar. Nikita, eczane soygunu sırasında bir polisi öldüren uyuşturucu bağımlısı bir gençtir. Onu yakalayanlar ise cezaevine göndermek yerine onu farklı bir kimlikle suikastçılar için özel eğitim programına gönderir. Filmin hikâyesi şaşırtıcı şekilde sarsıcıdır. Nikita’nın iki yaşamı arasındaki mental çöküşüne odaklanır.
Cinéma Du Look Filmlerinin Hikâyeleri ve Karakterleri
Cinéma Du Look içindeki filmlerde aşk kavramı da karakterlere dair çok şey söylemektedir. Karakterler umutsuz aşklara yakalanmakta ve korkunç sonuçlarına katlanmak durumundadırlar. Beineix’in Betty Blue filminde Zorg ve Betty arasındaki aşk filmin merkezindedir. Zorg bungalov işçisi olarak çalışan ve aynı zamanda yazar olan biridir. Betty ile ilişkileri ilkte hoş olsa da Betty’nin çalkantılı ruh hâli ve şiddete meyilli mizacı problemlere yol açar. Karakterler ise oradan oraya sürüklenirler. Dolambaçlı hikâyesi ve uzun süresi ile film 80’lerin ortalarında Fransa’daki geniş bir yelpazeden karakterlere ve olaylara yer verir. Betty ve Zorg arasındaki çalkantılı ilişki ise filmin omurgasını oluşturur.
Filmin cinselliğe bakışı ise şu dönemde problematik olarak tanımlanabilir. Kadın karakterleri tasvir ediş biçimi bu yorumu bugün mümkün kılıyor. Filmde Betty’nin ilişkilerdeki öfkesi topluma karşı olan isyanından kaynaklanmaktadır. Bu topluma başkaldırı akımın önemli unsurlarından biridir. Filmlerin ana karakterleri olan gençler topluma adapte olamayan, uyuşturucu kullanan, çok düşük maaşlarla çalışan veya hiç çalışmayan, konforsuz yerlerde veya gerçek anlamıyla yeraltı dünyasında yaşayan karakterler.
Leos Carax’ın başrolünde Juliette Binoche ve Denis Lavant‘ın yer aldığı 1991 yapımı filmi Köprü Üstü Âşıkları – Les amants du Pont-Neuf bunun iyi bir örneğidir. Binoche ve Lavant’ın karakterleri Paris sokaklarında tesadüfen tanışmış ve Pont-Neuf köprüsü üzerinde kalan evsiz gençlerdir. Alkol alma, yatıştırıcı ilaç kullanma, polis teknesi çalma, evlere izinsiz girme gibi eylemleri bulunur. Varoluşları ise sınırı aşmaktır.
Carax, Cinéma Du Look akımının bir özü gibidir, filmin isyankar tavrı karakterlerin ve görsel tarzın ötesine geçmektedir. Kaotik bir ortam yaratan hareketli görüntülerin ve karmakarışık bir pop müziğin kurgusu rahatsız ve uyumsuz seyir yaratır. Fransız İhtilali’nin 200. yıl kutlamalarında şehrin önemli ve en eski yapılarından birinin üstünde uyuyan iki evsiz karakter, toplumdaki kaosa dikkat çeker.
Cinéma Du Look akımı çok uzun yıllar boyunca sürmüş bir akım değil. Yaklaşık 10-15 sene kadar varlığını sürdürdü. Yönetmenler sonrasında kariyerlerinde kendi ayrı yollarını çizdiler. Ancak kısa ömrüne rağmen sinema tarihinde Jean-Pierre Jeuenet ve Christophe Gans gibi yönetmenlerin stilize eserlerinde ve Gaspar Noé ve Xavier Gerns gibi isyan kültürüne odaklanan yeni nesil yönetmenlerin filmlerinde etkisini göstermiştir.
Kaynak: Little White Lies
