Dekadraj’ın yeni bölümünde Güvenç Atsüren ve konuğu Berkay Şatır, belgesel sinemasının en önemli yönetmenlerinden Frederick Wiseman’i konuşuyor.
Titicut Follies, Ex Libris: The New York Public Library, At Berkeley gibi çektiği belgesellerle hafızalara kazınan Frederick Wiseman, belgesel sinemasının en büyük yönetmenlerinden biri. Üretkenliğinden ödün vermeyen ve sürekli belgesel çeken, yenilikçi ve kendine has tarzı ile yıllardır inandığı sinemanın peşinden koşan önemli bir yönetmen.
Özellikle mekânlar üzerine çektiği belgesellerle adından söz ettiren Wiseman, 1967 yapımı ilk belgeseli Titicut Follies ile belgesel sinemada önemli bir isim olacağının sinyallerini veriyordu. Massachusetts Correctional Institution’da geçen bu belgesel, suça meyilli hastaların bulunduğu ve halk tarafından finanse edilen Bridgewater adlı bir kamu kurumu odak noktasına alıyor. Çarpıcı anlatımıyla dikkat çeken belgesel, dönemine göre büyük bir cesaret örneği olarak değerlendirebilir. Öyle ki çekildiği dönemde belgeselin hastaların gizliliklerini ihlâl ettiği gerekçesiyle yasaklanması da bir tesadüf değil.
1991 yılına kadar yasaklı kalan Titicut Follies’den bir yıl sonra Wiseman, High School belgeselini çekiyor. Philadelphia’daki Northeast Lisesi’ndeki öğrenciler, öğretmenler ve yönetim arasındaki ilişkileri konu alan bu belgeselle belgeselseverleri hayal kırıklığına uğratmıyor. Neredeyse her yıl, hatta bir yılda birden fazla belgesel çeken Frederick Wiseman, 2018’de gösterilen ve 37. İstanbul Film Festivali’ne de konuk olan Ex Libris: The New York Public Library ile yine eşsiz bir belgesele imza atıyor. Wiseman, New York Halk Kütüphanesi üzerinden dünyanın en büyük şehir kütüphanelerinden birinin iç yüzünü mercek altına alıyor ve ritüellerini izleyiciye aktarıyor. Günümüzde tehdit altında olan kültürel tarihe ve gerçekliğe dair çok özel bir yapım olarak nitelendirebileceğimiz belgesel, Frederick Wiseman’in sinemasındaki tanıdık hisleri bir araya getiriyor.
Dekadraj #5: Frederick Wiseman
Güvenç Atsüren’in sinema yazarı konuklarıyla hak ettiği değeri göremeyen usta yönetmenlerin sinemasını masaya yatırdığı podcast serisi Dekadraj’ın beşinci bölümünün konusu belgesel sinemasının en önemli yönetmenlerinden Frederick Wiseman. Bu bölümün konuğu ise Berkay Şatır.
Dekadraj’ın beşinci bölümünü aşağıdaki linklerden dinleyebilirsiniz.
