Dekadraj’ın yeni bölümünde Güvenç Atsüren ve konuğu Berna Güler, Afrika sinemasının kurucusu olarak da anılan önemli yönetmen Ousmane Sembene imzalı filmleri ve temsilcisi olduğu Üçüncü Sinema hareketi üzerinden konuşuyor.
Afrika sinemasının efsanevi yönetmenlerinden biri olan Ousmane Sembene, sömürgecilik ve ırk ayrımı konularına değindiği kitaplarıyla yazarlık kariyerine başlamıştı. Ancak halkını aydınlatmak için yazdığı kitapların, okuma yazma oranı çok düşük olan Senegal halkına yeterli düzeyde ulaşamaması sonucunda sanatını sinema üzerine icra etmeye başladı ve sinema dünyasına unutulmaz eserler bıraktı. Sinema endüstrisinin çok da gelişmediği bir coğrafyada film çekmeye karar verdi ve hayatı boyunca yüzleştiği tüm zorlukları sinemasına etkileyici bir şekilde yansıttı.
Senegalli yönetmen, Moskova’da sinema okuduktan sonra ülkesine dönüp film çekmeye başlar. Kısa film olarak çektiği 1963 yapımı Borom sarret‘ten sonra, Fransız bir aileye hizmet eden Senegalli siyahi bir kızın öyküsünü anlattığı ilk uzun metrajı La noire de… – Kara Kız ile sinemada adını duyurur. Kendi yazdığı aynı isimli romandan sinemaya uyarladığı Mandabi filmi, yönetmenin Senegal’de konuşulan Wolof diliyle çektiği ilk film olmasıyla akıllarda yer edindi. Wolof dilini konuşan insanlar için bir sinema dili yaratmak adına bu filmi çeken yönetmen, bu filmden üç yıl sonra Emitaï filmiyle yine hafızalara kazınan bir işe imza attı. Film, II. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Senegalli mistik kabilelerden Diolaların, Fransız sömürgecilerine karşı verdikleri mücadeleyi anlatıyor.
Yine kendi romanından 1975 yılında sinemaya uyarladığı Xala filminde ise Senegalli bir iş insanının çok eşli evlilik yapmasını mercek altına aldı ve bunun üzerinden henüz bağımsızlığını yeni kazanmış bir toplumun, sömürgeciliğin esaretinde kalmış olmasını ve bunun getirdiği kaosun insanlar üzerindeki etkisini inceledi. 2004 yapımı son filmi Moolaade ile Cannes’da Belirli Bir Bakış Ödülü’nü kazandı. Bugün bile halen birçok Afrika ülkesinde uygulanan kadın sünnetini Afrikalı Collé üzerinden anlatan yönetmen, geleneklere oldukça baplı bir toplumda kadın gücünün neler yapılabileceğini gözler önüne serdi ve bu konuda fark yarattı.
Dekadraj #7: Ousmane Sembene
Güvenç Atsüren’in sinema yazarı konuklarıyla hak ettiği değeri göremeyen usta yönetmenlerin sinemasını masaya yatırdığı podcast serisi Dekadraj’ın yedinci bölümünün konusu Afrika sinemasının kurucusu olarak da anılan önemli yönetmen Ousmane Sembene. Bu bölümün konuğu ise sinema yazarı Berna Güler.
Dekadraj’ın yedinci bölümünü aşağıdaki linklerden dinleyebilirsiniz.
