Dekadraj’ın yeni bölümünde Güvenç Atsüren ve Esen Tan, Amerikan avangart sinemasının kurusucu olarak da anılan çok yönlü sanatçı Maya Deren’in sinema anlayışını, filmlerini ve film mecrasında gerçekleştirdiği devrim niteliğindeki denemeleri konuşuyor.
Amerikan avangart sinemasının öncü ismi Maya Deren, sinema dünyasında çektiği kısa filmlerle bilinir. 18 yıllık sinema kariyerinde sürekli eserler üreten, çektiği filmlerin temelini de oluşturacak teorik metinler kaleme alan Deren, aynı zamanda hayatta olduğu dönemde bir dans sanatçısı olarak da yaşamını sürdürmüştür.
Özellikle en bilinen kısa filmi Meshes of the Afternoon, hem Deren’in sinema dünyasına adım attığı hem de Amerikan avangart sinema tarihinin en önemli başyapıtlarından biri olarak kendine yer edinir. Maya Deren’in eşi Alexander Hammid’le birlikte çektiği 1943 yapımı bu kısa film, gerçek ve hayal arasındaki sınırları bulanıklaştırarak kendini tekrar eden döngüsel bir anlatı sunar ve kurgusu, kamera açıları ve ağır çekimlerle yarattığı biçimsel dille adından övgüyle söz ettirir. Deren, hikâyenin ana karakterini canlandırır ve karakterinin iç dünyasında olup bitenleri müthiş bir ustalıkla izleyiciye aktarır.
Meshes of the Afternoon’un ardından, tamamlanmamış olan sessiz kısa film Witch’s Cradle‘ı çeken Deren, sonrasında At Land isimli kısa filmiyle varlık gösterir. At Land’in ana karakteri, kısa filmin süresi boyunca kendisinin farklı versiyonlarıyla karşılaşır. Deren’in varoluşunu vurgulayan bu kısa film, yönetmenin filmografisinin en akılda kalıcı yapımlarından biri olmuştur. Sonraki yıllarda yönetmen, beş dakika olan 1945 yapımı A Study in Choreography for Camera, Deren’in kendi varoluş yolculuğunu daha farklı şekilde ifade ettiği Ritual in Transfigured Time, eşi Alexander Hammid ile çektiği The Private Life of a Cat, ünlü dansçı Chao Li Chi’nin başrolünde yer aldığı Meditation on Violence ve son kısa filmi The Very Eye of Night gibi birbirinden dikkat çekici filmleriyle sinema tarihine adını altın harflerle yazdırdı.
Dekadraj #8: Maya Deren
Güvenç Atsüren’in sinema yazarı konuklarıyla hak ettiği değeri göremeyen usta yönetmenlerin sinemasını masaya yatırdığı podcast serisi Dekadraj’ın sekizinci bölümünün konusu Amerikan avangart sinemasının öncü ismi Maya Deren. Bu bölümün konuğu ise sinema yazarı Esen Tan.
Dekadraj’ın sekizinci bölümünü aşağıdaki linklerden dinleyebilirsiniz.
