Amerika Birleşik Devletleri’nin Kaliforniya eyaletinde 1960’lı yılların sonlarında yaşanan cinayetler dizisi o dönem oldukça ses getirmişti. Kimliği hâlâ bilinmeyen ve gönderdiği mektuplardan sonra Zodiac olarak anılan bir seri katil, en az yedi kişinin katili olarak bilinmektedir. İşlediği cinayetler sonrasında gazetelere gönderdiği mektuplarda öldürdüğü kişilerden, cinayetleri nasıl işlediğinden bahseder. Mektuplarında yer alan şifrelerin hepsi günümüzde dâhi çözülememiş olmakla birlikte katilin kim olduğu konusunda kesin bir delil bulunamamıştır.
David Fincher’ın bu davayı konu alan ve dava ile aynı adı taşıyan filmi 2007 yılında vizyona girdi. Filmde Jake Gyllenhaal, Mark Ruffalo, Robert Downey Jr., Chloë Sevigny, Anthony Edwards gibi isimler yer alıyordu. Kurgusu ve başarılı performansları ile takdir toplayan film, davayı tekrar hatırlatması ve gündeme getirmesi ile oldukça konuşulmuştu. Film, dava ile yakından ilgilenen ve mektuplardaki şifreleri çözmek için çok çaba harcayan Amerikalı yazar Robert Graysmith’in aynı adlı kurgusal olmayan kitabından uyarlandı.
Senaryosunu James Vanderbilt‘in yazdığı, David Fincher’ın Amerika’nın dikkat çeken seri katil hikâyesine dayanan filmi Zodiac hakkında mutlaka bilinmesi gerekenleri derledik.
Zodiac Hakkında Mutlaka Bilinmesi Gereken 15 Detay
Zodiac Davası Hakkında Araştırmalar
David Fincher, senarist James Vanderbilt ve yapımcı Bradley J. Fischer, Zodiac cinayetleri ile alakalı 18 ay boyunca araştırma yaptı. Tanıklar, aile üyeleri, şüpheliler, emekli ve aktif dedektifler, olayın yaşayan iki mağduru ve San Francisco ile Vallejo belediye başkanları ile röportajlar yapıldı. Filmin mümkün olabildiğince doğru olabilmesi için hayatta olmadığı iddia edilen Zodiac tanık ve mağdurlarına filmde yer verilmemesine karar verildi. Zodiac’ın ilk doğrulanan saldırısı olan Lake Herman Road cinayeti, saldırıdan kurtulan kimsenin olmaması dolayısıyla filmden çıkarıldı. Bu yüzden film 4 Temmuz cinayetleri ile açılıyor.
Oyuncu Seçimi
David Fincher, Avery rolünü canlandırması için Robert Downey Jr.’dan önce Brad Pitt ve Daniel Craig‘i düşünmüş. Robert Downey Jr., Fincher’ın yönetmenlik tarzına alışmakta zorluklar yaşamış. Yönetmenin çekimler sırasında defalarca tekrar almasına ve dijital çekim sürecine yabancı kalmış. Özellikle sette zaman yönetimi konusundan dolayı şikayetçi olan aktör, neredeyse tuvalete dâhi gidecek vakit bulamadığından Fincher’a isyan etmiş.
Scorpio
Film, kötü karakteri Scorpio’nun, Zodiac cinayeti failinden esinlenildiği 1971 yapımı Dirty Harry filmine referansta bulunuyor. Bu dönemde Scorpio adlı kötü karakterle karşı karşıya gelen bir diğer kurgusal polis de Dick Tracy çizgiromanındaydı. Robert Graysmith’in kitabında yer alan nota göre Zodiac cinayetleri sırasında polis, Dick Tracy’nin Scorpio denen bir üst aklın yönettiği Zodiac temalı bir çete ile karşı karşıya kalmasından dolayı, muhtemel bağlantıları ortaya çıkarmak için Dick Tracy çizgiromanını da soruşturmaya dâhil etmişti.
Filmdeki Mavi Renk Kullanımı
Zodiac’ın otobüs tehdidi açıklandıktan sonra Robert Graysmith, Zodiac’ın kurbanlarını nasıl seçtiği üzerine The Water Theory (Su teorisi) üzerinde çalıştı. Filmin renk paletinde mavi sahnelerin çoğunda daha öndeydi. Buna Zodiac’ın mektuplarının mavi mürekkep ile yazılmış olması, ilk mektubun mavi bir tişört giyen editör tarafından okunması, Avery ve Graysmith’in karşılaştıkları ilk yerde mavi tişörtler giymesi örnek verilebilir. Graysmith, Paul Avery’ye Aqua Velva adlı mavi bir içkiyi tanıtıyor. Sonraki planda boş bardaklar görünürken Tommy James ve The Shondells şarkısı Crystal Blue Persuasion şarkısı çalıyor. Zodiac mağduruna yardım etmek için aracını kenara çeken kadının da mavi ceket giydiği görülebiliyor.
Zodiac’ı Canlandıracak Aktör
Zodiac katili, mektuplarının birinde onunla ilgili filmde onu kimin canlandıracağını düşündüğünü belirtiyor. Bu filmde ise üç farklı aktör tarafından canlandırılıyor. Zodiac’ın olduğu planlarda canlandıran aktörün suratı ya odak dışında ya anlaşılamaz hâlde. Bu, izleyicilerin merakını sürdürmeye ve katilin görünür ünlü bir aktör tarafından canlandırılıyor olmaması için yapıldı.
Gerçek Zodiac Kurbanı
Filmin 100. dakikası civarlarında gerçek Zodiac mağdurlarından Bryan C. Hartnell, polis istasyonunda eşi ile birlikte görülüyor. Dermot Mulroney’nin karakterinin Mark Ruffalo’nun karakterinden merdivenlerde kendisine sarılmasını istediği sahnede, Bryan ve eşinin arka planda yürüdüğü görülüyor.
Devam Eden Zodiac Davası
Zodiac davası Nisan 2004 tarihinde San Francisco Polis Departmanı tarafından kapatılmıştı. Filmin yayınlanmasının ardından dava tekrardan açıldı. Kaliforniya’da ise davanın 1969 yılından beri açık olduğu bilinmektedir.
Filmin Süresi
Çekim senaryosu 200 sayfa uzunluğundaydı. Ancak bu kadar uzun bir senaryonun yol açabileceği problemleri engellemek için David Fincher, oyunculardan daha hızlı konuşmalarını istemiş.
David Fincher’ın Davaya Olan İlgisi
Filmin yönetmenliği için David Fincher hep ilk aday olmuş. Fincher, büyüdüğü yerde geçen dava ile ilgili çocukluğunda hatırladığı anılar olduğu için filmi yönetmeyi kabul etmiş. Fincher, çocukken polisin birkaç hafta boyunca okul servisini izlediğini ve babasının kendisine Zodiac’ın bir otobüs dolusu öğrenciyi katlettiğini söylediğini hatırladığını ifade ediyor. Ayrıca 12 yaşındayken Dirty Harry filmini izleyip çok korktuğunu da ekledi.
Jake Gyllenhaal’un Rolü
Jake Gyllenhaal, David Fincher’ın Robert Graysmith rolü için ilk tercihiymiş. Eğer Gyllenhaal rolü kabul etmese Fincher, ikinci tercihi olan Orlanda Bloom ile temasa geçecekmiş.
Zodiac Filminin İlham Kaynağı Olan Yapım
David Fincher, Zodiac filmi için Alan J. Pakula’nın Oscar ödüllü All the President’s Man filmini ilham kaynağı olarak aldı. 1976 yapımı film Amerika Birleşik Devletleri’nin 37. Başkanı Richard Nixon’ı koltuğundan eden Watergate skandalını ortaya çıkaran gazetecilere odaklanıyor. Filmin senaryosunu William Goldman kaleme almıştı.
Gary Oldman
Variety’nin 6 Temmuz 2005 tarihli haberinde filmdeki Avukat Melvin Belli rolü için Gary Oldman ile anlaşıldığı belirtilmiş, sonrasında The Hollywood Reporter’ın imzaların atıldığını yazması bu haberin doğrulanması olarka kabul edilmişti. 14 Şubat 2006’da Oldman’ın şirketi The Douglas Management Group, The Hollywood Reporter’ın haberinin doğru olmadığını açıkladı ve “Bay Oldman filmde yer almıyor ve hiçbir zaman da yer almadı” açıklamalarını yaptı. Ancak 2 Mart 2007’de Zodiac yazarı Robert Graysmith, verdiği bir röportajda “Bir noktada Avukat Melvin’i oynamak üzere Gary Oldman bizimleydi. Epey uğraştı, eklemeler yapıldı ama fiziksel olarak işe yaramayacaktı, o kalınlığa sahip değildi” ifadelerini kullandı.
Filmin Dijitale Çekilmesi
Zodiac, dijital kamera ile çekilen ilk uzun metraj filmlerden biridir. Bazı ağır çekim sahneleri peliküle çekildi. Ancak gerisi Fincher’ın daha önce reklam filmlerinde kullandığı Thomson Viper Filmstream kamerası ile çekildi. Ancak bu karar film yapımından yenilikçi bir adım atmak amacıyla alınmış bir karar değildi. Aksine Fincher peliküle çekilen filmin işlenme süresinin uzunluğundan şikayetçiydi. “Dijitalde çalışma sürecini seviyordum. Ne çektiğimi görmek için ertesi güne kadar beklemeyi sevmiyorum.” Ayrıca Zodiac, az masraflı bir kurgu yazılımı olan Final Cut Pro kullanılarak kurgulanan ilk uzun metraj filmlerden biri.
Yönetmenin Kurgusu
Film görsel olarak net bir anlatı sunuyor. Ancak Fincher bir noktada zaman akışını göstermek ve hikâyeyi 1960’lardan 1970’lere taşımak için siyah ekran üstüne sadece döneme uygun müziklerin duyulduğu iki dakikalık bir işitsel montaj parçası ekledi. Filmin son kurgusunda buna yer verilmesi planlanıyordu. Ancak stüdyonun filmin süresinin üç saate yaklaşıyor olmasından dolayı yaptığı baskı sonrası bu kısmı çıkarma kararı aldı. Bunun yerine zaman akışı “4 Yıl Sonra” yazan bir kesme ile gösteriliyor. Filmin yönetmenin kurgusu versiyonunda ise Fincher’ın kendi yaptığı bu işitsel montaj yer alıyor.
David Fincher’ın Film Hakkındaki Düşünceleri
Fincher verdiği bir röportajda Zodiac’ın yeterince derin bir film olamadığını söyledi. Yönetmen Zodiac’ın 5 saatlik çok iyi bir film olabilecekken sonrada 2 saat 45 dakikaya düşürüldüğünü söyledi. Bunun sonucunda da uzun süreli bir film olmuş olsa da derin bir yapısının olmadığını belirtti.
Kaynak: IMDb
